Rapport

Externe kosten van de luchtvaart (hoofdrapport)

Het doel van deze studie in opdracht van het UmweltBundesAmt (UBA) is het binnen zo smal mogelijke marges kwantificeren van de externe milieukosten van de luchtvaart. De studie schenkt ook aandacht aan de baten van de luchtvaart; de conclusie is echter dat de luchtvaartmarkt er zelf voor zorgt dat de baten van luchtvaart in de prijs van tickets en vrachtvervoer worden verdisconteerd, terwijl bij de negatieve effecten hiervoor overheidsingrijpen noodzakelijk is.
Voor de waardering van de effecten van de luchtvaart op klimaatverandering hebben we zowel de schade- als de preventiekostenmethode gebruikt. Dit leidt tot een middenschatting van € 30 per ton CO2-equivalent, met een bandbreedte van 10 tot 50 € per ton. We hebben de effecten van de luchtvaart op klimaatverandering gedifferentieerd voor situaties waarin wél en géén contrails (achterblijvende condensstrepen) optreden. Contrails leveren immers volgens het IPCC-rapport ‘Aviation and the global atmosphere’ een substantiële bijdrage aan klimaatverandering door de luchtvaart en bovendien kan het ontstaan van contrails goed worden voorspeld aan de hand van meteorologische en motortechnische gegevens. De belangrijkste aanname die we voor deze differentiatie hebben gemaakt is dat contrails gedurende 10% van de vliegtuigkilometers optreden.
Voor de waardering van regionale en lokale milieu-effecten hebben we de schadekostenmethode gebruikt. In de schadekostenramingen hebben we ook rekening gehouden met zogenoemde vermijdings- of aanpassingskosten, voornamelijk de kosten van suboptimale ruimtelijke ordening de het gevolg is van veiligheids- en geluidzonering rond luchthavens.
Bij korte vluchten –tot enkele honderden kilometers- zijn de regionale en lokale milieukosten als gevolg van landen en opstijgen, in het bijzonder geluid, dominant in het totaalplaatje van externe kosten. Bij vluchten boven ruwweg 1000 km is de invloed van klimaatverandering dominant boven de lokale en regionale effecten van landen en opstijgen. Toepassing van nieuwe technologie heeft meer invloed op de milieu-effecten bij landen en opstijgen dan op de klimaateffecten van de vliegtuigen.
Zoals gezegd heeft de vorming van contrails een grote invloed op de externe kosten als gevolg van klimaatverandering door luchtvaart. Op basis van een aantal aannemen schatten we dat een vliegtuigkilometer die tot contrailvorming leidt gemiddeld achtmaal zoveel invloed heeft op klimaatverandering als een vliegtuigkilometer zonder contrails.
Uitgedrukt als een percentage van ticketprijzen variëren de externe kosten -exclusief die van contrailvorming- ruwweg van 5% bij lange-afstandsvluchten met nieuwe vliegtuigen tot ruwweg een kwart op vluchten van 200 km met gemiddelde vliegtuigen. Deze percentages gaan sterk omhoog naarmate gedurende een groter deel van de vlucht contrails worden gevormd.

Meer over