Rapport

Materiaalverbruik en milieu-impact: data 1990-2004

Het verbruik van materialen is een vaak onderbelicht thema in het huidige milieubeleid. Toch geeft materiaalverbruik, van wieg tot graf gemeten, een behoorlijke milieuvervuiling, niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland. Voor het Milieu en Natuur Planbureau heeft CE ten behoeve van de Milieubalans 2006 inzicht gegeven in de ontwikkelingen in het materiaalverbruik tussen 1990 en 2004 van de 20 meest milieuvervuilende materialen.

De in dit project verzamelde data laten zien dat het materiaalverbruik in kilogrammen is gestegen van 1990 tot 2001. Sinds 2001 is er echter sprake van een absolute ontkoppeling tussen het BBP en het materiaalgebruik in kilogrammen. Dit wordt met name veroorzaakt door de afname van het gebruik van zand en andere bouwmaterialen. Uitgedrukt in kilogrammen is zand een dominant materiaal. Maar in termen van milieuvervuiling speelt zand een ondergeschikte rol. Als we de materiaalstromen aggregeren op basis van vermeende milieu-impact (uitgedrukt in 11 LCA-impactcategorieën) blijkt dat ook na 2001 het materiaalverbruik is blijven stijgen. Door de tijd heen valt waar te nemen dat de relatief milieuvervuilende materialen harder zijn gegroeid dan de relatief schoneren materialen.

Materiaalgebruik door de Nederlandse economie leidt tot milieuvervuiling in Nederland maar ook in het buitenland. De milieuvervuiling door materiaalgebruik in de Nederlandse productiesectoren leidt tot aanzienlijke milieuvervuiling in het buitenland, gelijk aan 40% van de totale milieuvervuiling door de keten heen. Een deel van die productie wordt echter geexporteerd naar het buitenland. Als het materiaalgebruik dat samenhangt met export en import tegen elkaar wordt afgewogen, dan blijkt dat NL netto geen milieudruk veroorzaakt in het buitenland maar dat juist milieudruk ten behoeve van buitenlandse consumptie binnen Nederland plaatsvindt. Dit komt vooral door het relatief grote aandeel landbouw en basisindustrie in de economie in Nederland. Overigens loopt dit beeld uiteen voor individuele milieuthema’s. Voor landgebruik geldt bijvoorbeeld wel dat Nederland een netto importeur is van milieudruk in het buitenland veroorzaakt.

Auteurs

Meer over