De Nederlandse overheid heeft in het coalitieakkoord van december 2021 aangekondigd de vliegbelasting te verhogen met het doel om vanaf 2023 elk jaar 400 miljoen euro extra op te halen. Het ministerie van Financiën heeft aan CE Delft gevraagd om het tarief te bepalen wat hiervoor nodig is en de effecten van de verhoging in kaart te brengen.
Voor vier toekomstscenario’s en twee zichtjaren (2024 en 2030) hebben we de effecten van de verhoging in kaart gebracht op:
We hebben berekend dat de huidige vliegbelasting verhoogd moet worden met 17,95 euro tot een nieuwe vliegbelasting van 26,33 euro per vertrekkende passagier. Deze belasting is onafhankelijk van de reisbestemming, waardoor ticketprijzen voor korte vluchten relatief sterker stijgen dan voor lange vluchten. Transferpassagiers en luchtvracht blijven uitgesloten.
De effecten van de belastingverhoging op het totaalaantal passagiers op Nederlandse luchthavens zitten tussen de -2,0 en -6,2% (alle gegevens hier voor 2024). De daling bij de regionale luchthavens is met ongeveer -12% duidelijk harder dan bij Schiphol (-0,7 tot -5,6%). De effecten op het aantal transferpassagiers dat reist via Schiphol verschillen van -2,7 tot +5,9% afhankelijk of Schiphol onder of op de capaciteitslimiet zit.
De effecten voor het aantal vluchten is sterk gecorreleerd met de effecten op het aantal passagiers en varieert tussen de -1,2 en -5,9%. Vluchten naar Europese bestemmingen dalen harder (-2,2 tot -6,7%) vergeleken met intercontinentale vluchten (+2,7 tot -3,0%).
De afname in vliegbewegingen zorgt in het algemeen voor een positief duurzaamheidseffect. Well-to-wing-CO2-emissies dalen tussen -0,18 en -0,53 miljoen ton rekening houdend met het uitwijkgedrag van passagiers. De emissies van het landen en opstijgen (ook wel LTO-emissies zijnde CO, NOx SO2, VOS en PM10) dalen tot 5% in de meeste gevallen. De effecten op geluid bij Schiphol (het aantal woningen in de 58 dB (LDEN)-contour) zijn tussen de -3,8 en +0,7%. Alleen in scenario’s waarbij de capaciteit knellend is nemen de LTO-emissies en de geluidsoverlast op Schiphol licht toe. Dit komt door de shift naar meer intercontinentale vluchten in deze situaties, welke in het algemeen worden uitgevoerd met grotere en dus vervuilendere en lawaaiigere vliegtuigtypen.