Milieuwinst op het spoor?

In september 1999 vroeg de Tweede Kamer om een ‘gezaghebbende rapportage’ naar milieu-aspecten van het goederenvervoer per spoor, in het bijzonder in vergelijking met andere vervoerwijzen. Dit verzoek volgde op een aantal, op het eerste gezicht tegenstrijdige, publicaties over dit onderwerp, wat de besluitvorming bemoeilijkte. CE, RIVM en TNO-Inro hebben na een synthese van het bestaande onderzoeksmateriaal over dit onderwerp de volgende conclusies getrokken:

1. De milieuscore van spoorvervoer ten opzichte van wegvervoer en binnenvaart is niet eenvoudig aan te geven, want ze is sterk afhankelijk van de snelheid waarmee treinen rijden, het type goederen dat wordt vervoerd, de tractie (elektrisch of diesel ?) en de mate waarin vrachtauto-, trein- en scheepsmotoren in de toekomst ‘schoner’ worden.
2. Onder voor het spoor gunstige veronderstellingen hierover (o.a. bulkvervoer met gematigde snelheden, elektrische tractie) veroorzaakt spoorvervoer 20-40% van de CO2-emissie en 10-25% van de NOX-emissie van wegvervoer. Onder voor het spoor ongunstige veronderstellingen (o.a. snel intermodaal containervervoer, dieseltractie) veroorzaakt spoorvervoer 100-120% van de CO2-emissie en 100-500% van de NOX-emissie van wegvervoer.
3. Het milieu-effect van een forse toename van spoorvervoer is niet alleen afhankelijk van deze technische en logistieke kenmerken, maar ook van de vraag in welke mate het extra spoorvervoer van de weg komt, van de binnenvaart komt, of ‘nieuw’ gegenereerd vervoer is.
4. Nog steeds ontbreekt essentiële economische en milieutechnische informatie over het goederenvervoer per spoor. Zo zijn er geen studies bekend waarin expliciet het verschil in goederenstromen zonder en met (de verschillende varianten van) de Betuweroute is bekeken, is er weinig informatie over de verdeling van de goederenstromen over verschillende goederensoorten en is nauwelijks informatie beschikbaar over de benuttingsgraad, het energiegebruik en de technische karakteristieken van goederentreinen.