CO2-beprijzing bij inkopen en aanbesteden door provincies. Met focus op catering, meubilair en textiel

CO2-beprijzing kan een effectief, efficiënt en rechtvaardig instrument zijn om de transitie naar een koolstofarme economie te versnellen. In deze studie zijn de mogelijkheden bekeken van interne CO2-beprijzing bij inkopen en aanbesteden van catering, kantoormeubilair en textiel. CO2-beprijzing is het beprijzen van broeikasgasemissies. Het is een vermenigvuldiging van de CO2-voetafdruk van een product of dienst met een CO2-prijs.

In de casussen zien we bij aanbestedingen van catering, kantoormeubilair en textiel dat momenteel klimaatemissies worden gereduceerd door het stellen van criteria voor maatschappelijk verantwoord inkopen (MVI-criteria).

Drie mogelijkheden van CO2-beprijzing bij catering, meubilair en textiel voor inkopende overheden:

1. Informatie-instrument: Op basis van openbare data kunnen de CO2-kosten van producten worden doorgerekend. Dit geeft een indicatie welke producten de grootste CO2-voetafdruk kennen.
2. Als basis voor beoordeling in een aanbesteding: De inschrijvers worden beoordeeld op de specifieke klimaatimpact van de producten of diensten die zij leveren, bijvoorbeeld door middel van een gunningscriterium.
3. Financieel sturingsinstrument. Op basis van de (geschatte) CO2-emissies van alle aangeschafte producten en diensten, kan een organisatie de CO2-kosten berekenen en daadwerkelijk voor deze kosten betalen, bijvoorbeeld door de CO2-kosten te storten in een fonds. Met het geld uit het fonds kan een organisatie investeren in projecten die de uitstoot van CO2-emissies reduceren.

Effect van CO2-beprijzing
Uit het onderzoek blijkt dat de hoogte van de CO2-prijs grote invloed heeft op hoe sturend CO2-beprijzing binnen aanbestedingen kan zijn. In veel gevallen zijn de CO2-kosten slechts een klein onderdeel van de totale kosten. Bij de vijftien geanalyseerde producten, binnen catering, meubilair en textiel, zien we dat het aandeel CO2-kosten als onderdeel van de totale kostprijs varieert tussen gemiddeld 1% bij 25 €/ton CO2, 3% bij 100 €/ton CO2 en 18% bij 700 €/ton CO2.

Aanbevelingen
Aanbevelingen voor inkopende organisaties zijn:

1. Start met CO2-beprijzing als informatie-instrument.
2. Zet op basis van die informatie een financieel sturingsinstrument op.
3. Communiceer goed met de leveranciers over CO2-beprijzing en de mogelijkheden om CO2-reductie te realiseren.
4. Experimenteer met CO2-beprijzing als basis voor beoordeling van een aanbesteding, bijv. in de vorm van pilots. Een kansrijke productgroep om mee te starten is kantoormeubilair, vanwege de rekenmethodiek die specifiek voor die productgroep is ontwikkeld.

Aanbevelingen voor de Rijksoverheid zijn:

1. Stimuleer de ontwikkeling van Product Categorie Regels (PCR)
2. Zet de eerste stappen voor de ontwikkeling van een systeem zoals Vergoeding Externe Kosten (VEK) voor de langere termijn, waarbij economiebreed een prijs wordt betaald voor de maatschappelijke kosten van elk product of dienst

Drie rollen van CO2-beprijzing in aanbestedingen