Samen met onderzoeksbureau Motivaction heeft CE Delft onderzoek gedaan naar de kansen en knelpunten van dynamische elektriciteitscontracten voor consumenten. Hiervoor zijn technische analyses uitgevoerd, energierekening van veel verschillende type consumenten doorgerekend en enquêtes uitgezet bij 1.750 consumenten. We komen tot twee concrete beleidsadviezen:
1. Verbeter de informatievoorziening over dynamische contracten. De kennis over het eigen elektriciteitsverbruik en elektriciteitscontracten is vaak laag bij consumenten. Uit deze studie blijkt dat dynamische energiecontracten gunstiger zijn geprijsd dan vaste en variabele elektriciteitscontracten, waardoor ze (ook zonder gedragsaanpassing) goedkoper zijn voor huishoudens. In jaren waarin prijzen plotseling stijgen kan een dynamisch elektriciteitscontract soms ook tot hogere elektriciteitskosten leiden. Door elektriciteitsverbruik te verplaatsen naar goedkope momenten, eventueel met slimme software, kan de elektriciteitsrekening additioneel verlaagd worden. Het prijsvoordeel is groter voor huishoudens met een elektrische auto of warmtepomp, waardoor dynamische elektriciteitscontracten aantrekkelijker worden voor meer huishoudens.
We adviseren de marktpartijen om de informatievoorziening ten aanzien van dynamische elektriciteitscontracten te blijven verbeteren, waarvoor de overheid richtlijnen kan uitwerken. De ACM kan deze richtlijnen specificeren en controleren naar aanleiding van de verplichting in de Energiewet. We adviseren dat deze informatie in ieder geval omvat: een financiële vergelijking tussen de verschillende elektriciteitscontracten inclusief het effect van het sturen van elektriciteitsvraag naar goedkope momenten, de prijs(on)zekerheid van de contractvormen, een advies over de minimale hoogte van een financiële buffer en de algemene werking van de contractvormen.
2. Voorkom netcongestie door samenhangend geheel van maatregelen. Dynamische elektriciteitscontracten zullen in een deel van de wijken een congestieneutraal effect hebben: er is geen of een beperkte verandering in de piekbelasting op het net. In de helft van de onderzochte wijken in deze studie neemt de piekbelasting echter toe in 2030 door het verplaatsen van elektriciteitsvraag aan de hand van dynamische elektriciteitscontracten, dit naar verwachting rond de vijf uur per jaar. In 2040 voorzien we een toename in de piek in tweederde van de onderzochte wijken, tot 25% en tot maximaal 30 uur per jaar. Voor de netbeheerder betekent de geschetste ontwikkeling van de piekbelasting voor 2030 en 2040 een significante verhoging van de risico’s op overbelasting, vooral in wijken waar de netbelasting al tot de grens van de capaciteit reikt.
Hiervoor zijn specifieke en samenhangende maatregelen nodig, waaraan via verschillende trajecten door veel stakeholders, aan wordt gewerkt. Wij adviseren netbeheerders om de volgende potentiële oplossingen voor netcongestie te onderzoeken: vermogen van flexibele apparaten op congestiemomenten reduceren via contracten met marktpartijen (na instemming van individuele consumenten), met daarnaast een technisch vangnet (netbescherming) voor kritieke momenten als contracten onvoldoende zijn. Een verdere toename van dynamische elektriciteitscontracten moet hand in hand gaan met deze maatregelen. Gebaseerd op deze studie zien we geen directe aanleiding om de uitrol van dynamische elektriciteitscontracten te beperken.