Klimaatdoelen 2030 haalbaar met CO2-budgetsysteem Een brede groep onafhankelijke deskundigen, waaronder hoogleraren, heeft als opmaat naar een ‘Outbreak Management Team’ (OMT) voor de klimaatcrisis het Klimaatcrisis Beleid Team gevormd. Dit KBT wil op basis van onpartijdige expertise adviezen aan de nieuwe regering uitbrengen, gericht op snelle invoering van effectief beleid waarmee de reeds afgesproken klimaatdoelen daadwerkelijk worden behaald. Het KBT pleit voor invoering van een nationaal CO2-budgetsysteem in alle sectoren van de Nederlandse economie waarin de maximale uitstoot van broeikasgassen wordt vastgelegd. Dit leidt tot een prijs voor CO2-emissies die consumenten en bedrijven gaan betalen (naast het bestaande EU ETS voor de industrie). Als zij hierdoor in de knel komen, worden ze tijdelijk ondersteund door inkomensbeleid, zonder enige aanpassing of afzwakking van het energie-/klimaatbeleid.
Het Klimaatcrisis Beleid Team overhandigde donderdag 18 november 2021 digitaal de zes adviezen en het afsluitende advies, waarin zij pleiten voor de oprichting van een onafhankelijke adviesraad voor klimaatbeleid.
‘Met het oog op morgen’ interviewde Frans Rooijers over de vraag: Wordt het niet tijd voor een klimaat-OMT?
Op 7 juni 2021 beantwoordde staatsecretaris Yeşilgöz-Zegerius (EZK) vragen van Kamerlid Teunissen van de Partij voor de Dieren (PvdD) over het Klimaatcrisis Beleid Team.
De klimaatverandering wordt met de dag zichtbaarder, terwijl de mondiale broeikasgasemissies alsmaar verder stijgen. Nederland heeft zich met de EU gecommitteerd aan het Klimaatakkoord van Parijs (2015) om de temperatuurstijging het liefst tot 1,5 graden te beperken. Het Nederlandse Klimaatakkoord 2018 is een belangrijke stap, maar levert slechts een emissiereductie op van 34%, terwijl 49% in 2030 is afgesproken. Net als bij de COVID-crisis, vereist ook de klimaatcrisis inzet van alle beschikbare kennis en middelen.
In de Klimaatcast over het Voortgangsoverleg Klimaatakkoord vertelt Frans Rooijers over de opzet en doelen van het KBT:
Omdat een beslissing over dit urgente dossier pas mogelijk is wanneer een nieuwe regering is aangetreden, heeft CE Delft samen met een groep experts/wetenschappers (het Klimaatcrisis Beleid Team – KBT) het initiatief genomen om een aantal adviezen op te stellen. Het KBT dringt erop aan dat het klimaatbeleid met voorrang wordt aangepast en ervoor zorgt dat het gedrag van consumenten (aanschaf en gebruik producten) én bedrijven (investeringen en functioneren installaties) zo snel mogelijk verandert. Alleen dan kunnen de klimaatdoelen worden gerealiseerd.
Het huidige beleid gaat impliciet nog altijd uit van een energievoorziening gebaseerd op fossiele energie, met specifieke subsidies om efficiëntie en CO2-vrije energiebronnen een zetje te geven. Een crisis vereist echter een urgentere aanpak. De hoofdlijn van het klimaatbeleid moet worden dat CO2-vrije energie zo snel mogelijk de norm wordt en dat daarvoor betaald moet worden. Burgers en bedrijven die daardoor in de knel komen, moeten tijdelijk worden ondersteund met inkomensbeleid, zonder aanpassing of afzwakking van het energie-/klimaatbeleid. Om een breed draagvlak voor het klimaatbeleid te garanderen, moet rekening gehouden worden met de internationale concurrentiekracht van bedrijven en een rechtvaardige verdeling van de lasten voor burgers. Het is essentieel de kosten van het klimaatbeleid voor iedereen dragelijk te maken.
Het is overduidelijk dat de CO2-emissies veel sneller omlaag moeten dan nu het geval is. De beste manier om dat te bereiken is via invoering van een nationaal CO2-budgetsysteem waarin de regering de maximale uitstoot van broeikasgassen per jaar vastlegt (het emissieplafond) en deze door de tijd heen laat dalen. Het CO2-budgetsysteem loopt via de energieleveranciers. Zij moeten voldoende emissierechten hebben om de emissies van de brandstoffen en elektriciteit die zij verkopen te dekken. Een emissierecht is het recht om 1 ton CO2 te mogen uitstoten. Deze emissierechten worden in eerste instantie door de overheid geveild of voor een vaste prijs verkocht. Daarna kunnen energieleveranciers op de markt rechten bijkopen of verkopen, waardoor er een marktprijs voor CO2-rechten ontstaat. De energieleveranciers zullen de CO2-prijs zoveel mogelijk doorberekenen aan hun klanten.
Door CO2-emitterende energie een hogere prijs te geven, zullen energieleveranciers meer CO2-vrije brandstof en elektriciteit gaan verkopen en consumenten en bedrijven hun keuzes voor energiegebruik aanpassen (o.a. rondom woning verwarming, vervoersmiddelen, productietechnologieën). Een hogere CO2-prijs zorgt daarmee voor efficiëntere installaties, duurzamere mobiliteit en minder energievraag.
Het KBT adviseert de inkomsten uit de verkoop van de emissierechten te gebruiken om de belasting op arbeid te verlagen en lage-inkomensgroepen te compenseren. In de tussentijd kunnen de bestaande belastingen op energie (energiebelasting, ODE-heffing, accijnzen, motorrijtuigenbelasting) worden gedifferentieerd naar hun CO2-inhoud (elektriciteit, gas, benzine, diesel). Het invoeren van generiek beleid, bestaande uit een CO2-budgetsysteem waaruit een maximale uitstoot en een prijs voor CO2 volgt, stelt de overheid in staat met zekerheid de afgesproken klimaatdoelen voor 2030 en daarna te halen.