Logistieke efficiëntie. Beoordeling van potentiële maatregelen

Vanaf 2026 vervangt de vrachtwagenheffing het Eurovignet in Nederland. Naar verwachting leidt dit tot een netto opbrengst van € 250 miljoen per jaar. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat is voornemens dit geld terug te sluizen naar de sector voor verduurzaming en innovatie. Een deel van het geld zal naar verwachting besteed worden aan logistieke efficiëntie. Welke maatregelen effectief zijn en waarop het geld ingezet gaat worden is nog onduidelijk. CE Delft heeft in opdracht van Natuur & Milieu een selectie van mogelijke maatregelen beoordeeld ten behoeve van de discussie over de inzet van de opbrengsten uit de vrachtwagenheffing.

Van de samengestelde lijst met geïdentificeerd maatregelen zijn op basis van vier criteria (Technology Readiness Level, impact op CO₂-emissies, afhankelijkheid van externe factoren en de verwachte kosten) en enkele aanvullende overwegingen zijn vijf maatregelen overgebleven die wij verder hebben geanalyseerd. Dit zijn:

• ondersteunen cultuurverandering bij mkb-verladers;
• ondersteunen ontwikkeling regiecentra voor coördinatie over ketens (4C);
• stimuleren hergebruik containers;
• decentralisatie van distributie door gebruik van hubs voor stadslogistiek;
• matchmaking met behulp van datadelen en gebruik van (open) dataplatforms.

Op basis van onze analyse per maatregel, waarbij we specifiek hebben gekeken naar de huidige barrières en de toegevoegde waarde van financiële ondersteuning om efficiëntere logistiek te realiseren, komen wij tot de volgende conclusies:

• Alleen inzetten op specifieke middelen (zoals 4C, matchmaking en stadshubs) leidt niet als vanzelf tot logistieke efficiëntie.
• Het gedrag/de cultuur binnen de sector moet veranderen, zodat er keuzes worden gemaakt die bijdragen aan maatschappelijke logistieke efficiëntie. Dit is een belangrijke voorwaarde voor het laten slagen van de specifieke middelen.
• Een bewustwordingscampagne gericht op de keuzes die worden gemaakt binnen de logistiek en de consequenties die dat heeft op de efficiëntie, kan daar als middel aan bijdragen.
• Er is echter meer nodig om de sector in beweging te krijgen, zoals financiële prikkels. De vrachtwagenheffing is daar voorbeeld van een prijsprikkel en kan op zichzelf al leiden tot logistieke efficiëntie.
• Ten slotte is een hoger digitaliseringsniveau binnen de sector een tweede belangrijke voorwaarde voor efficiëntere rit- en laadplanning.