Rechtvaardigheid en inkomenseffecten van het klimaatbeleid

Als Nederland in de toekomst naar een klimaatneutrale energievoorziening gaat, gaan die kosten flink oplopen. De gemiddelde kosten in de periode tot 2050 schatten we op zo’n 20 miljard euro per jaar. Die kosten betreffen een combinatie van kosten voor maatregelen om CO2 te besparen en klimaatheffingen op CO2-emissies door de overheid. De kosten lopen op van € 5 miljard in de huidige situatie naar een kleine € 40 miljard in 2050. Momenteel – met de huidige systematiek van het klimaatbeleid – geeft een huishouden met een laag inkomen iets meer dan 5% uit aan kosten in verband met klimaatbeleid. Dat is ongeveer 3,5 keer zoveel als een rijk huishouden. Als die kosten in de toekomst ook verdeeld worden volgens de huidige systematiek van het klimaatbeleid, dan zal een huishouden met een laag inkomen meer dan 17% van het besteedbaar inkomen kwijt zijn aan kosten voor het klimaatbeleid. Een dergelijke last lijkt nauwelijks te dragen voor huishoudens met een laag inkomen. Om dat te repareren, zal de systematiek van het klimaatbeleid anders moeten.

Contouren voor een rechtvaardig klimaatbeleid kunnen zijn:

• de vervuiler betaalt, zowel kleine als grote verbruiker evenveel per ton CO2;
• de laagste inkomensgroepen worden gecompenseerd voor hun energielasten, bijvoorbeeld door een vaste restitutie per huishouden of via de inkomstenbelasting;
• bedrijven die de hoge energiekosten niet kunnen doorberekenen worden gecompenseerd;
• eventuele subsidies komen ten goede aan alle inkomensgroepen.

In vervolg op deze studie is onderzocht Wie profiteert het meest van het klimaatbeleid