In 2022 is duidelijk geworden dat hoge aardgasprijzen zorgen voor grote financiële problemen bij veel energiegebruikers. Daarom wordt momenteel het debat gevoerd of voor groepen energiegebruikers de hoge gasprijs gecompenseerd kan blijven worden. Voor een snelle reductie van de CO2-uitstoot zijn hogere aardgasprijzen onvermijdelijk. Niet zo hoog als nu, maar wel hoger dan in 2021. Hogere prijzen maken investeringen in klimaatmaatregelen sneller rendabel. Het kabinet staat hiermee voor een ingewikkelde opgave: enerzijds moeten ambitieuze klimaatdoelstelling gehaald worden en de hogere gasprijs versnelt de transitie; anderzijds moeten eindgebruikerskosten voor huishoudens en bedrijven dragelijk blijven.
De NVDE heeft CE Delft gevraagd om te onderzoeken of de introductie van een variabele energiebelasting kan helpen om de energietransitie in de gebouwde omgeving te realiseren en tegelijk de kosten voor eindgebruikers dragelijk te houden. Door — als de marktprijzen weer dalen — de energiebelasting aan te passen, kan de overheid een stabielere gasprijs realiseren, die investeringszekerheid geeft aan consumenten voor verduurzaming. Een minimumprijs via de energiebelasting geeft extra overheidsinkomsten bij dalende gasprijzen. Deze extra inkomsten kunnen gebruikt worden om de energiekosten te compenseren voor bepaalde groepen. Gerichte compensatie vanuit die extra inkomsten zorgt ervoor dat consumenten hun energierekening kunnen betalen, zonder hoge kosten voor de overheid. Dit rapport verkent de voor- en nadelen van dit beleidsinstrument.