Methaan uit niet-biogene (afval)stromen? Een verkenning van potentieel, milieueffecten en beleid

Een aantal initiatieven is bezig vergassinginstallaties te ontwikkelen, die met name biogeen afval om kunnen zetten in biomethaan, biowaterstof en biomethanol. De verschillende initiatieven doen ook experimenten met niet-biogeen afval. Meestal gaat het dan om een mix van biogeen afval en niet-biogeen afval. Bij niet-biogeen afval voor vergassing gaat het om allerlei, veelal gemengde, stromen, waarbij de energetische waarde/de niet-biogene koolstofinhoud grotendeels bestaat uit plastics. Voorbeelden hiervan zijn: gemengd huishoudelijk afval, pmd ingezameld bij huishoudens en RDF (een papier- en plasticfractie, afgescheiden uit afval). Nu is het zo dat de overheidsondersteuning alleen geldt voor het biogene deel van de input uit zo’n gemengde afvalstroom.

Op dit moment wordt plastic nog relatief weinig gerecycled, vergeleken met andere materialen zoals glas, papier en metaal. Ongeveer 28% van al het plasticafval in Nederland werd gerecycled in 2020 en daarmee wordt ongeveer 12,5% van nieuwe plasticproducten gemaakt met recyclaat (de vraag naar recyclaat is groter dan de hoeveelheid plasticafval waar recyclaat uit gemaakt kan worden). De 72% die niet gescheiden en niet gerecycled wordt, wordt grotendeels verbrand in afvalverbrandingsinstallaties (AVI’s);

Volgens de Nederlandse transitieagenda kunststoffen zou nieuw plastic in 2030 (totaal 2.400 kton) voor 40% uit recyclaat moeten bestaan, tegenover 12,5% nu (300 kton). Die toename zou grotendeels (750 kton) ingevuld moeten worden met meer mechanische recycling, maar ook deels met chemische recycling (250 kton).

Naast de recycling sector (zowel mechanisch als chemisch) wordt er voor vliegtuigbrandstof (SAF), transportbrandstof (Recycled carbon fuels), cementovens en de bestaande AVI’s gekeken naar plastic afval. De totale vraag van al deze sectoren is circa 3 maal groter dan het aanbod.

Uit andere onderzoeken blijkt dat vergassing van biogene stromen (rioolslib, etc.) een energetisch interessante en belangrijke aanvulling op vergisting en groen gas en biogas oplevert. Uit dit onderzoek naar de vraag of niet-biotisch afval hier een interessante aanvulling op is, komen de volgende hoofdconclusies:

• De vraag naar plasticafval voor verschillende toepassingen (mechanische recycling, chemische recycling, cementovens, transportbrandstof, vliegtuigbrandstof en eventueel methaan voor energietoepassing) is veel groter dan het aanbod.
• Zowel beleidsmatig als qua CO2-reductiescore en qua energie-efficiency is recycling weer naar plastic de voorkeursoptie.
• Om de doelen voor plasticrecycling te halen in 2030 (Transitieagenda Kunststoffen) is al het plasticafval nodig voor recycling.
• Zolang recycling nog in opbouw is, is energietoepassing met een zo hoog mogelijke energie-efficiency en CO2-score voor het afval dat nog over is, verstandig. De HR AVI met CCS (behorende bij een groot warmtenet), de cementoven (zolang nog kolen-gestookt) scoren hier het beste op. Vergassing naar methaan heeft een iets lager energierendement, vergelijkbaar met de beste drie AVI’s nu in Nederland, maar scoort door CO2-afvang qua CO2 ook redelijk goed.