Milieu-impact van betongebruik in de Nederlandse bouw

Eind 2012 is de Green Deal ‘Verduurzaming betonketen’ gesloten tussen de overheid en het MVO Netwerk Beton, waarin 21 bedrijven en 6 brancheorganisaties in de betonketen deelnemen. Het doel van deze Green Deal is een 100% duurzame betonketen in 2050, plus het zetten van concrete stappen daartoe op korte termijn. Vanuit deze Green Deal hebben Rijkswaterstaat en het MVO Netwerk Beton aan CE Delft gevraagd een analyse te doen van de milieu-impact van betongebruik in de Nederlandse bouw inclusief een analyse van een aantal verbeteropties.

In 2010 werd 14 miljoen m3 beton gebruikt in de Nederlandse bouw en ongeveer 550 kton aan wapeningsstaal. Dit betongebruik veroorzaakt in de hele keten een klimaatimpact van 3,5 Mton CO2 (= 1,7% van de Nederlandse nationale emissie).

Er is ook gekeken naar de klimaatemissie van energiegebruik tijdens de gebruiksfase van woningen en kantoren in 2010. Als we alleen kijken naar energie voor verwarming van woningen die in 2010 zijn gebouwd, dan schatten we in dat met de huidige EPC-norm(*) (0,8) de klimaatimpact van het betongebruik in een woning ongeveer gelijk staat aan de klimaatimpact van vijf jaar verwarmen van een woning. Over een levensduur van 50 jaar is het energiegebruik voor verwarming van een woning uit 2010 dus grof weg tien keer zoveel dan de energie benodigd voor het beton met wapening in de woning.

Verbeteropties die aan de orde komen in het rapport zijn:

• gebruik van betontype CEM I vervangen door type CEM III
• het op verschillende manieren verminderen van de milieu-impact van cementproductie (biomassagebruik, CO2-afvang en -opslag, etc.)
• het toepassen van betonkernactivering in woningen en kantoren waardoor bespaard kan worden op energie voor verwarmen

Bij het uitvoeren van de analyse heeft CE Delft aan aantal zaken geconstateerd die deze analyse en LCA-analyses door andere onderzoekers kunnen verbeteren:

• De bekendheid en algemene beschikbaarheid van de milieu-informatie van beton en diverse cementtypen, specifiek voor de Nederlandse situatie, kan verbeterd worden. De veel gebruikte Ecoinvent database (beschikbaar in LCA-software) bevat voor Nederland verouderde informatie. 
• Er is nog geen uitgesplitste milieu-informatie beschikbaar voor betontypen CEM II, CEM IV, CEM V en een range aan CEM III-typen. De verschillen tussen betontypen zijn echter wel substantieel. Verdere verfijning per betontype kan analyse derhalve preciezer maken. 
• Fijnstofemissie wordt niet gerapporteerd over Nederlands cement en beton. Voor een volledige milieuanalyse zou het goed zijn als ook fijnstof voor de Nederlandse situatie beschikbaar is, zodat men niet afhankelijk is van de Ecoinvent database. 

(*) De energieprestatiecoëfficiënt (EPC) is een index die de energetische efficiëntie van nieuwbouw aangeeft. Het is een theoretische eis voor energieverbruik die voor aanvang van de bouw van de woning wordt vastgesteld.