Op weg naar een toekomstbestendig Zwolle

CE Delft heeft in opdracht van de rekenkamer Zwolle onderzoek gedaan naar het klimaatadaptatiebeleid van de gemeente Zwolle. In dit onderzoek stonden twee vragen centraal:

• Terugkijkend (ex-post-evaluatie): Hoe heeft de gemeente Zwolle de afgelopen jaren uitvoering gegeven aan haar klimaatadaptatiestrategie en in hoeverre is deze uitvoering doelmatig en doeltreffend geweest?
• Huidige ontwikkelingen (ex-durante-evaluatie): Op welke wijze wordt het klimaatbeleid geborgd in de organisatie? Wat zijn risico’s en onbenutte kansen in het huidige beleid?

Doeltreffendheid
Op basis van het onderzoek concludeert de rekenkamer dat er sprake is van een doeltreffende uitvoering, de gemeente Zwolle heeft namelijk alle projecten en maatregelen uitgevoerd die in de uitvoeringsagenda zijn voorgenomen. Hierbij valt echter wel de kanttekening te plaatsen dat in de strategie alleen lange termijn doelstellingen zijn geformuleerd; (meetbare) middellange en korte termijn doelen en beleidsindicatoren ontbreken. Het is daardoor niet duidelijk of de gemeente op schema ligt om de lange termijn doelstellingen te realiseren.

Doelmatigheid
Klimaatadaptatie is in de periode 2020 tot en met 2023 als programma in de organisatie uitgezet en met incidentele middelen bekostigd. Er is voor gekozen om de focus te leggen op onderwerpen en gebieden waarvoor Zwolle het meest kwetsbaar is. De middelen bleken voldoende om de voorgenomen projecten en maatregelen uit te voeren. Daarmee is met de beperkte middelen doelmatig beleid gevoerd. Kanttekening hierbij is dat budgetten per project worden bepaald. Koppelkansen kunnen zo blijven liggen, waardoor mogelijk minder klimaatadaptieve maatregelen zijn uitgevoerd dan op lange termijn mogelijk en noodzakelijk.

Borging in de organisatie
Met ingang van 2024 is het programma klimaatadaptatie beëindigd en is klimaatadaptatie in de organisatie belegd. Er heeft geen evaluatie plaatsgevonden van het programma en er is geen duidelijke overgangsstrategie opgesteld voor de ‘borging naar de lijn’. Ook is geen coördinator aangewezen die de onderlinge samenhang kan borgen. Dit vormt een risico voor het borgen van klimaatadaptatie in projecten van de gemeente Zwolle.

Aanbevelingen
Op basis van het onderzoek heeft de rekenkamer verschillende aanbevelingen geformuleerd. Deze gaan onder andere over het opstellen van meetbare, operationele doelstellingen en beleidsindicatoren, het in beeld brengen van de lange termijn kosten en baten van klimaatadaptatieprojecten en meer aandacht voor hitte, droogte en het principe van water- en bodemsturend.

Het volledige dossier van dit rekenkameronderzoek, inclusief bestuurlijke reactie, is hier te vinden.