Backcasting Haaglanden klimaatneutraal

Stadsgewest Haaglanden heeft als doelstelling om uiterlijk in het jaar 2050 klimaatneutraal te zijn. Klimaatneutraal houdt in dat er geen broeikasgasemissies meer plaatsvinden ten gevolge van het energiegebruik binnen het Stadsgewest. De negen gemeenten die deel uitmaken van het Stadsgewest hebben die doelstelling onderschreven, sommige hebben voor de eigen gemeente scherpere doelen gesteld. 

De backcastingstudie bouwt voort op de Routekaart die Haaglanden in 2011 heeft uitgebracht. Er is onderzocht wat de kritieke paden zijn bij het bereiken van de doelstelling en met welke beleidsmaatregelen het doel kan worden gehaald. Daarnaast zijn samenwerkingsmogelijkheden tussen de gemeenten verkend. Het einddoel is ambitieus, maar technisch realiseerbaar. De uitdaging wordt gevormd door het feit dat het bereiken van het doel, acties en investeringen vergt van alle inwoners en bedrijven in het stadsgewest. Dit terwijl de gemeenten op de meeste onderdelen niet de bevoegdheid hebben om de benodigde acties voor te schrijven, en de samenleving ook nog niet de urgentie voelt die nodig is om de doelen te halen. 

Hoewel het doel is geformuleerd als klimaatdoel, heeft het beleid ook belangrijke economische en sociale effecten. Het pakket aan maatregelen zorgt voor fors lagere energielasten en voor stimulering van de lokale economie. Uitvoering van de gehele Routekaart vergt naar ruwe schatting een investering door inwoners en bedrijven van tenminste 12 miljard euro in de periode tussen nu en 2050.

Op het kritieke pad liggen het klimaatneutraal maken van de warmtevraag van de bestaande bouw en van mobiliteit. De warmtevraag van de glastuinbouw ligt, vanwege de koppeling daarvan met het klimaatneutraal maken van de warmtevraag van omliggende bebouwing, ook op het kritieke pad. Op de eerste twee punten ligt het huidig tempo richting klimaatneutraliteit in 2050 te laag. Een flinke tempoverhoging is nodig om niet in de gevarenzone te komen. 

De belangrijkste aanbevelingen aan het Stadsgewest zijn:

Uitvoeringsagenda (meters maken)

• Voortvarend continueren van de huidige inspanningen.
• Leren van elkaar wat betreft het betrekken van inwoners en bedrijven, startend met koplopers.
• Ervaringen en kennis uitwisselen in periodiek, strategisch overleg, steeds gericht op de vraag hoe de realisatie is op te schalen.
• Daarnaast kan goed samengewerkt worden op het gebied van Handhaven Wet milieubeheer en handhaven van bouwregelgeving op energiegebied.

Innovatieagenda (meters voorbereiden)

• Uitvoeren van een project ‘warmte/koudekaart’.
• Het project resulteert in een gedragen eindbeeld voor een klimaatneutrale bestaande bouw.
• Vervolgens kan op regionale schaal gewerkt worden aan een regionale deal waarin afspraken worden gemaakt over realisatie van dat eindbeeld in een zo hoog mogelijk tempo.

Lobbyagenda
Gezamenlijke lobby bij de Rijksoverheid om te pleiten voor:

• Nederlandse steun bij EU-klimaatmaatregelen gericht op klimaatneutrale elektriciteitsproductie, emissiereductie bij mobiliteit en klimaatneutrale bestaande bouw.
• Nationale campagnes gericht op vergroten van het urgentiegevoel voor klimaatbeleid en op voorlichting over mogelijkheden.
• Verdergaande bevoegdheden van lokale overheden en/of stringent Rijksbeleid gericht op een klimaatneutrale bestaande bouw en op klimaatneutrale mobiliteit.